Wat was er eerder de Haven of de Havenstraat?
Een typische kip of ei vraag, maar niet in dit geval. Want de haven was er, ondanks alle tegenvallers, eerder als de Havenstraat.
Maar eerst even aan wat eraan vooraf ging.
De aanleg van de plaatselijke haven, eind jaren twintig en begin jaren dertig van de vorige eeuw, heeft veel voeten in de aarde gehad en voor de realisatie van de plannen heeft menig dorpsgenoot en/of belanghebbende zich flink ingespannen. In 1926 stelde ene Rigterink reeds 28 are grond aan de Veenschapswijk gratis beschikbaar. Op dit stuk woeste grond zou de haven gerealiseerd worden. Het betrof een plan van de vereniging ‘Plaatselijk Belang’ van Erica en het feit dat de Ericase bevolking 700 gulden bijeen bracht dat Erica een eigen haven kreeg.
Uiteindelijk is men in januari 1930 begonnen met de voorbereidende werkzaamheden. De haven kwam daar waar de Veenschapswijk linksaf sloeg, op de hoek van de “weg naar het Amsterdamscheveld”, zoals de huidige Havenstraat toen nog op de planologische kaart van Verdenius voor Erica stond ingetekend.
De haven moest ongeveer 70 meter lang worden, groot genoeg om een schip te laten draaien, maar ook breed genoeg om tijdens het laden en lossen geen belemmering te zijn voor andere schepen. Velen waren er blij mee, vooral omdat menige arbeider daarmee aan het werk kon worden gezet.
Tijdens de aanleg was men dagelijks bezig met een stoompomp om het water te lozen. Ook werkte men aan het beschoeien van de wallen.
Resteerde nog de aanleg van een steiger die als losplaats voor de schepen moest dienen. Omdat men vond dat de gewenste diepte nog niet was bereikt bleef men tot eind juli aan het graven.
In de laatste week van juli 1930 kon de eerste schipper in de nieuwe haven zijn lading lossen.
Maar uit een brief van de heer Reuvers aan B & W gericht blijkt dat volgens hem de haven nog niet helemaal gereed was.
Op 14 maart 1930 schrijft de Emmer Courant, naar aanleiding van behandeling in de raadsvergadering van 15 oktober 1929, dat mochten B&W al van oordeel zijn dat het werk gereed is dit dan volgens Reuvers niet het geval is:
“Het werk niet volgens de opgemaakte begrooting, is uitgevoerd en B&W achten het niet gewenscht om alsnog de beschoeiing aan te brengen?”
In de raadsvergadering antwoordt de voorzitter dat het werk weliswaar nog niet voltooid is, doch dat een beschoeiing niet aangebracht wordt omdat daaraan te hoge kosten verbonden zijn. De heer Reuvers betoogd dat een beschoeiing wel noodzakelijk is omdat de schepen nu niet behoorlijk aan kunnen leggen en later tot noodzakelijke baggerwerken zal leiden.
Hij besluit zijn betoog met de opmerking dat de Ericase bevolking van de 700 gulden, die ze hebben ingezameld, 280 gulden voor de beschoeiing heeft betaald en dus verlangd mag worden dat die er dan ook komt.
De voorzitter stribbelt tegen dat de 280 gulden niet voldoende is voor een behoorlijk beschoeiing, maar stemt na enige bespreking in te zullen onderzoeken hoe de bezwaren ondervangen kunnen worden.
Uiteindelijk werd de gemeentelijke begroting voor 1931, mede op aandringen van dhr. Reuvers gewijzigd, met de toezegging dat de nodige werkzaamheden alsnog zullen worden uitgevoerd en dat er zelfs onderzocht zal worden of de toegangsweg tot de haven verhard zal moeten worden. Deze toegangsweg is er echter nooit gekomen.
Wel komt vanaf nu de naam Havenstraat steeds vaker in beeld en wordt ook al gebruikt voordat hij officieel in 1936 op gemeentelijke stamkaarten vermeld wordt. Een officieel besluit voor de naamgeving hebben wij op onze zoektochten in het gemeentelijk archief helaas niet kunnen vinden.
Dus ook hier is er waarschijnlijk weer zo’n situatie waar de naam, die door de bevolking gebezigd werd, na verloop van tijd en stilzwijgend door “de instanties” werd overgenomen.
In ieder geval wordt vanaf die datum de haven dus gebruikt en het is zeer aannemelijk dat een van de eerste ladingen die gelost werd bestond uit straatklinkers voor de dan nog niet verharde Kerkweg.
Niet alleen de straatklinkers voor de Kerkweg maar ook andere bouwmaterialen kwamen in de haven aan land terwijl natuurlijk ook landbouwproducten via de haven werden afgevoerd.
De haven werd ongeveer 70 meter lang, groot genoeg om een schip te laten draaien, maar ook breed genoeg om tijdens het laden en lossen geen belemmering te zijn voor andere schepen.
Maar de tijden veranderen en ook op Erica neemt het asfalt het over van het transport over het water.
Op 18 augustus 1953 lezen we in de Emmer Courant dat de ratten de baas zijn in de haven.
De eens zo fel begeerde haven wordt met de ondergang bedreigd en biedt nog slechts plaats aan 2 woonschepen.
En het is helemaal gedaan met de haven als op 20 augustus 1968 Burgemeester en Wethouders van de gemeente Emmen besluiten dat de parallelweg van de Havenstraat met de woonerven er ook kan komen en de Veenschapswijk dus gedempt moet worden.
Nu staan de eerste woningen aan de Binnenbaan “op” de Haven en herinneren het informatiepunt en de verhalen van “vroeger” nog aan de Haven op Erica.
