Boer werd hij niet maar wel patatboer.
Toen hij nog werkte, had hij met gemak iedere week een goedgevulde krant over Erica uit kunnen brengen. Want als er iemand wist wat er speelde op het dorp, dan was het wel Jo Elling. Welgeteld 36 jaar verkocht hij in het centrum patat, snacks en ijs. In 2018 overleed hij op 81 jarige leeftijd.
Als kind voelde hij er weinig voor om als oudste zoon de boerderij van zijn vader over te nemen, maar als patatboer was hij helemaal wat hij wilde zijn. Een man in het volle leven met heel veel verschillende contacten. ,,Ik stond er wel eens versteld van’’, zegt zoon Herjan. ,,Waar ik ook met hem naar toe ging, het leek wel of hij overal mensen kende.’’
Jo Elling werd op 18 augustus 1937 geboren in Ter Apel. Met vijf jongere broers groeide hij op op het boerenbedrijf van zijn ouders. Toen Jo een jaar of vijftien was, werd er een zusje geboren. Het meisje, dat de naam Grietje kreeg, werd maar drie maanden oud.
Als oudste zoon lag het voor de hand dat Jo als oudste zoon boer zou worden, maar dat zag hij niet zitten.
Jo Elling ging naar de technische school en volgde daar een opleiding voor fijnbankwerker. Zijn militaire dienst vervulde hij deels als monteur op Terschelling. ,,Daar genoot hij erg van. Hij ging er geregeld op stap en ook pakte hij wel eens een Jeep om daarmee stiekem over het eiland te rijden.’’
Hij voelde zich een soort waar ondergewaardeerde Willie Wortel.
Na zijn diensttijd belandde Elling als onderhoudsmonteur bij de Emmer kousenfabriek Danlon. Het werd niet de leukste tijd van zijn leven. Als een soort Willie Wortel bedacht hij van alles, maar tot zijn frustratie werd er niet of nauwelijks iets met zijn vindingen gedaan.
Van bakfiets, naar snackkar, naar kiosk.
Het was de periode waarin hij tegen de liefde van zijn leven aanliep: Bea ter Braak uit Erica. Elling was bij de feestelijke opening van een weg en daar werkte de Ericase in een feesttent. Jo Elling trouwde in Emmen met zijn Bea, ging in Erica wonen en in 1966 werd Herjan geboren. Jo gooide het in zijn nieuwe woonplaats over een heel andere boeg. Met een bakfiets ging hij op pad om ijs te verkopen. De bakfiets maakte na verkoop van tijd plaats voor een snackkar en weer enige tijd later stond Elling in zijn eigen snackbar.Daniel Lohues schrijft in een van zijn columns dat Jo daarmee eigenlijk de uitvinder van de thans alom bekende “foodtruck” was.
Te druk? Dan de luxaflex naar beneden.
Het gezin Elling woonde er vlakbij. ,,In de kiosk was geen telefoon. Als mijn vader het druk had en de hulp van mijn moeder kon gebruiken, deed hij de luxaflex een stukje naar beneden. Het duurde dan maar even of moeder Elling kwam eraan.
Thuis, maar ook in de kraam vormden ze een ingespeeld team. ,,Waren ze met zijn tweetjes aan het werk, dan deed Bea de kassa en de snacks en Jo de patat. ‘Spit maor vol’, zei Bea dan als er weer een hoeveelheid patat gebakken moest worden. Je zag gewoon dat ze ervan genoten als ze aan het werk waren. De snackbar was ook een soort sociaal centrum. Jan en alleman kwam er over de vloer, ook veel mensen die op doorreis waren en even bij de Ericasebrug een warme hap en iets te drinken scoorden.’’
Uiensnijders en vouwtassen.
Vooral in de weekenden hadden Jo Elling en zijn Bea het druk. ,,Dat betekende dat er voor het gezin op die dagen nooit tijd was voor leuke dingen. En ook in de zomervakantie konden we niet weg. Daar tegenover stond dat we wel iedere winter achttien dagen naar Oostenrijk gingen met de trein. Geweldige vakanties waren dat.’’
Waren er grote evenementen in de regio, dan trokken Jo Elling en zijn Bea erop uit om ook daar snacks te verkopen. ,,En zo’n tien jaar lang ging hij in zijn eentje naar jaarmarkten om uiensnijders en vouwtassen aan de man te brengen. Hij was graag op pad en vond het geweldig om steeds nieuwe contacten op te doen.’’
‘Verkoop de boel en ga de dingen doen die je leuk vindt’
In het midden van de jaren negentig werd Bea ernstig ziek. Ze onderging verschillende zware behandelingen en kwam er weer bovenop. In 1999 keerde de ziekte terug en bleek toen ongeneeslijk te zijn. Groot was het verdriet toen ze op 6 mei dat jaar overleed.
Winterlandschap bij de Ericasebrug met op de voorgrond de fiets van dokter Stukje herkenbaar aan het “gezondheidszadel”.
,,Hij kwam bij me en zei: ik red het niet. Hoe moet het nu verder? Herjan zei: verkoop de boel en ga de dingen doen die je leuk vindt. Dat deed hij, op zijn 62ste. En toen ging er een wereld voor hem open. Voor het eerst kon hij fulltime vader en opa van zijn twee kleinzoons zijn.’’
Francorchamps, TT-baan, een knalgele sportwagen en schilderen.
Er volgden de wereld aan familietripjes. Naar de rommelmarkt in Eelde, naar de Formule 1 in Francorchamps, op vakantie in Turkije en vaak naar de TT-baan in Assen.
Ook ging hij steeds meer schilderen, een activiteit waarmee hij was begonnen toen zijn vrouw zo ziek was. Als motief voor zijn schilderwerken nam hij als inmiddels rechtgeaarde Ericaan, vaan de hand van oude ansichtkaarten veelal Ericase dorpsgezichten.
En het is daarom niet zo vreemd dat deze uitgebreide collectie, netjes geordend, in de handen van de HKE komt. Die ze met zorg en in herinnering aan Jo zal koesteren en voor het brede publiek toegankelijk zal maken.
Jo liet zijn haar groeien en er kwamen prachtige krullen tevoorschijn. ,,Als mensen hem daarmee complimenteerden, dan vond hij dat prachtig. Zo ijdel was hij wel’’, zegt schoondochter Karien.
Meerdere jaren reed Elling op zijn motor door de streek. Toen hij zeventig was, werd de motor ingeruild voor een knalgele sportauto. Ook de liefde kwam weer op zijn pad. Enige tijd had Elling een lat-relatie en daarna soms voor even een vriendin. Duurde een verkering maar kort, dan werd daar geen drama van gemaakt. Herjan: ,,Dan kwam hij bij mij en zei: Jongen, ik heb mien jachtlicentie weer.’’
Kortom Jo was in de positieve naam van het woord een echte Paradijsvogel, een mensensoort waar we in deze zakelijke en berekende wereld steeds meer behoefte aan krijgen.
De schilderijen van Jo komen op een goede plek
In de zomer van 2018 werd Elling ziek. Het ging snel bergafwaarts en op 10 november overleed de enthousiaste voormalige patatboer. En het is niet alleen vanzelfsprekend maar een eer om vanaf nu op passende wijze zorg te dragen voor de schilderijen collectie van Jo Elling, een vader en schoonvader waar jullie trots op mogen zijn.
Nog een van de meer dan 20 schilderijen die Historische Kring Erica kreeg van de familie Elling. Onderstaand de Pannekoekendijk in langvervlogen dagen
Dit verhaal is vrij naar een krantenartikel van J.W. Horstman-DvhN geschreven naar aanleiding van het overlijden van Jo in de winter van 2018.
